బృహదీశ్వరాలయం: చోళుల శాశ్వత కీర్తి శిఖరం - Brihadeeswara Temple History and Mysteries

శిల్పకళా అద్భుతం:

Brihadeeswarar Temple

తమిళనాడులోని తంజావూరు (తొల్లింటి తంజావూరు) నగరంలో కొలువై ఉన్న బృహదీశ్వరాలయం, కేవలం ఒక దేవాలయం మాత్రమే కాదు. ఇది భారతదేశ చరిత్రలో చోళ సామ్రాజ్యం సాధించిన శిల్పకళా వైభవానికి, అపారమైన ఇంజనీరింగ్ ప్రతిభకు మరియు ఆత్మవిశ్వాసానికి ప్రతీక. వేయి సంవత్సరాలకు పైగా చెక్కుచెదరకుండా నిలిచి ఉన్న ఈ మహోన్నత కట్టడం, శివుడికి అంకితం చేయబడింది. దీనిని రాజరాజేశ్వరాలయం అని, స్థానికంగా పెద్ద కోవిల్ (పెద్ద దేవాలయం) అని కూడా పిలుస్తారు. ద్రావిడ వాస్తుశిల్పంలోనే అత్యున్నత శిఖరంగా పరిగణించబడే ఈ ఆలయం, 1987లో యునెస్కోచే ప్రపంచ వారసత్వ సంపదగా గుర్తించబడింది. ఈ దేవాలయం యొక్క ప్రతి రాయి, చోళ చక్రవర్తి రాజరాజ చోళుడు I కీర్తిని, అతని భక్తిని, అప్పటి దక్షిణ భారతదేశ సంస్కృతిని నేటికీ చాటి చెబుతూనే ఉంది.

I. చోళుల వైభవం మరియు ఆలయ నిర్మాణం

రాజరాజ చోళుడి సంకల్పం

బృహదీశ్వరాలయాన్ని సా.శ. 1003లో ప్రారంభించి, కేవలం ఏడు సంవత్సరాల స్వల్ప కాలంలో అంటే సా.శ. 1010లో రాజరాజ చోళుడు I పూర్తి చేశాడు. ఈ ఆలయ నిర్మాణం వెనుక కేవలం మతపరమైన ఉద్దేశం మాత్రమే కాక, తన సామ్రాజ్యం యొక్క అపార శక్తిని, విస్తృత సంస్కృతిని లోకానికి చాటి చెప్పాలనే గొప్ప రాజకీయ సంకల్పం కూడా ఉంది.

తన నామధేయంతో దీనిని "రాజరాజేశ్వరం" అని పిలిచాడు. అప్పటికే చోళ సామ్రాజ్యం దక్షిణ భారతదేశంలో అగ్రస్థానంలో ఉంది, నౌకాదళం ద్వారా శ్రీలంక, మాల్దీవులు వంటి ప్రాంతాల వరకు విస్తరించింది. ఈ ఆలయం కేవలం ఒక దేవాలయంగా కాకుండా, చోళుల యొక్క రాజధాని యొక్క కేంద్ర బిందువుగా మరియు వారి సామ్రాజ్య కళా ఖజానాగా కూడా పనిచేసింది. ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించడానికి సుమారు 5 సంవత్సరాలు, 275 రోజులు పట్టిందనే శాసనాలు ఉన్నాయి.

నిర్మాణంలో ఇంజనీరింగ్ అద్భుతాలు

ఈ ఆలయం యొక్క అత్యంత ఆశ్చర్యకరమైన విషయం ఏమిటంటే, దీని నిర్మాణానికి ఉపయోగించిన ప్రధాన వనరు గ్రానైట్ (నల్ల రాయి). తంజావూరు ప్రాంతంలో గ్రానైట్ గనులు లేవు. అందువల్ల, 1,30,000 టన్నులకు పైగా గ్రానైట్ రాళ్లను సుమారు 50 నుండి 70 మైళ్ల (80 నుండి 110 కి.మీ) దూరంలో ఉన్న ప్రాంతాల నుండి ఏనుగులు, ఎద్దుల బండ్లు మరియు వందలాది మంది కార్మికుల సహాయంతో తరలించారు. ఇంతటి భారీ రవాణా వ్యవస్థను నిర్వహించడం ఆ కాలంలో ఒక అసాధ్యమైన పని.

ఈ నిర్మాణానికి ప్రధాన వాస్తుశిల్పి 'కుంజర మల్లన్ రాజరాజ పెరుంతచ్చన్' అని శాసనాల ద్వారా తెలుస్తోంది. ఆలయ రూపకల్పన, ఖచ్చితమైన కొలతలు మరియు రాళ్లను కలపడానికి అనుసరించిన సాంకేతిక పద్ధతులు ఆధునిక ఇంజనీర్లను కూడా విస్మయపరుస్తాయి. బృహదీశ్వరుడు (శివుడు) యొక్క లింగం సుమారు 13 అడుగుల ఎత్తు కలిగి ఉంది.

II. ద్రావిడ వాస్తుశిల్పంలో శిఖరం (విమానం)

బృహదీశ్వరాలయం యొక్క ప్రాముఖ్యత దాని పరిమాణంలోనే ఉంది. సాధారణంగా ద్రావిడ దేవాలయాలలో, ప్రవేశ ద్వారం (గోపురం) ఆలయం కంటే ఎత్తుగా ఉంటుంది. కానీ ఇక్కడ, ఆలయ ప్రధాన గోపురం (విమానం) ప్రవేశ గోపురం కంటే అనేక రెట్లు ఎత్తుగా, అంటే సుమారు 216 అడుగుల (66 మీటర్లు) ఎత్తులో ఉంటుంది, ఇది ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద శివాలయ గోపురాలలో ఒకటి.

1. విమానం (ప్రధాన గోపురం)

విమానం 13 అంతస్తులను కలిగి ఉంటుంది. ఇది ఒక ఖచ్చితమైన పిరమిడ్ ఆకారాన్ని పోలి ఉంటుంది. ప్రతి అంతస్తులోనూ దేవతామూర్తుల, నృత్య భంగిమల్లో ఉన్న నర్తకీమణుల మరియు చోళుల చిహ్నాల శిల్పాలు చెక్కబడి ఉన్నాయి. ఈ భారీ నిర్మాణం యొక్క మొత్తం బరువు దాని పునాదిపై పడేలా కాకుండా, భారాన్ని సమతుల్యం చేసే విధంగా రూపొందించబడింది.

2. కుంభం (శిఖరం) అద్భుతం

ఈ ఆలయం యొక్క అత్యంత చెప్పుకోదగిన నిర్మాణ అద్భుతం దాని శిఖరాగ్రంపై ఉన్న కుంభం (లేదా ఏకశిలా శిఖరం). ఈ కుంభం సుమారు 80 టన్నుల బరువు కలిగి ఉంటుందని అంచనా.

216 అడుగుల ఎత్తుకు 80 టన్నుల గ్రానైట్ రాయిని ఆ కాలంలో ఎలా తీసుకువెళ్లారు అనే ప్రశ్నకు చారిత్రక సమాధానం: ఆలయానికి సుమారు 4 నుండి 6 కిలోమీటర్ల దూరం నుండి ప్రారంభించి, ఆలయం వరకు ఒక వాలు మార్గాన్ని (Ramp) నిర్మించారు. ఈ వాలు మార్గం ద్వారా ఏనుగులు మరియు వందలాది మంది మనుషుల సహాయంతో ఆ భారీ కుంభాన్ని నెమ్మదిగా పైకి లాగారు. ఈ అద్భుతమైన ఇంజనీరింగ్ పద్ధతి నేటికీ ప్రపంచాన్ని ఆశ్చర్యపరుస్తుంది.

3. మహా నంది విగ్రహం

ఆలయ ప్రాంగణంలో గర్భగుడికి ఎదురుగా ఉన్న నంది మండపంలో భారీ ఏకశిలా నంది విగ్రహం ఉంటుంది. ఇది సుమారు 16 అడుగుల పొడవు, 13 అడుగుల ఎత్తు మరియు 8 అడుగుల వెడల్పు కలిగి ఉంటుంది. ఈ నంది విగ్రహం భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద నంది విగ్రహాలలో ఒకటిగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ నంది, శివుడిని (బృహదీశ్వరుడిని) నిరంతరం చూస్తూ, భక్తులకు మొదటి దర్శనాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.

Huge Monolithic Nandi, Brihadisvara Temple, Tanjore, Tamil Nadu

III. అద్భుతాలు మరియు నిగూఢ రహస్యాలు

బృహదీశ్వరాలయం గురించి అనేక అద్భుతాలు, ఊహాగానాలు మరియు శాస్త్రీయ రహస్యాలు ప్రచారంలో ఉన్నాయి.

1. నీడ మిస్టరీ (Shadow Mystery)

ఆలయం గురించి అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన అద్భుతాలలో ఒకటి: "ఆలయ గోపురం నీడ మధ్యాహ్నం నేలపై పడదు" అనే నమ్మకం.

ఇది ఒక మిస్టరీగా ప్రచారం చేయబడినప్పటికీ, ఆలయ గోపురం నీడ నేలపై పడుతుంది. అయితే, దీని నిర్మాణం, ఖగోళ దిశల అమరిక మరియు గోపురం యొక్క ప్రత్యేకమైన పిరమిడ్ ఆకృతి కారణంగా, మధ్యాహ్నం 12:00 గంటల ప్రాంతంలో కొన్ని గంటల పాటు ఆలయ ప్రధాన ద్వారం లేదా పరిసర ప్రాంగణంలో గోపురం యొక్క నీడ స్పష్టంగా కనిపించదు లేదా గోపురం పునాదిపైనే పడుతుంది. ఇది చోళ వాస్తుశిల్పులు సూర్య గమనంపై మరియు ఖగోళ శాస్త్రంపై కలిగి ఉన్న అద్భుతమైన జ్ఞానానికి నిదర్శనం.

2. ధ్వని శాస్త్రం (Acoustics) మరియు సంగీత స్తంభాలు

ఆలయ ప్రాంగణంలో కొన్ని స్తంభాలు ఉన్నాయి, వాటిని తట్టినప్పుడు వివిధ సంగీత స్వరాలు (సప్తస్వరాలు) వెలువడుతాయి. రాతితో చెక్కిన ఈ స్తంభాలు, శబ్ద తరంగాలను ఉత్పత్తి చేయడంలో చోళుల ధ్వని శాస్త్రం మరియు నిర్మాణ నైపుణ్యాన్ని తెలియజేస్తాయి. ఈ శిల్పకళా అద్భుతం ప్రాచీన భారతీయ వాస్తుశిల్పుల జ్ఞానాన్ని నిరూపిస్తుంది.

3. నిర్మాణ పటిమ మరియు భూకంప నిరోధకత

వేయి సంవత్సరాలకు పైగా ఈ ఆలయం అనేక తుఫానులు, యుద్ధాలు మరియు భూకంపాలను తట్టుకుని నిలబడింది. ఈ పటిమకు కారణం:

లాక్ అండ్ కీ పద్ధతి: రాళ్లను కలపడానికి సిమెంట్ లేదా సున్నపురాయి వంటి సాంప్రదాయ బంధకాలను ఉపయోగించకుండా, శిల్పులు ప్రతి రాయిని ఇంకో రాయిలోకి "లాక్ అండ్ కీ" (అందుగుడు) పద్ధతిలో కత్తిరించి, బిగించారు.

ఒకదానిపై ఒకటిగా బరువు: విమానం యొక్క మొత్తం బరువు ఒకే కేంద్ర బిందువుపై కాకుండా, క్రింది అంతస్తుల రాళ్లకు సమానంగా పంపిణీ చేయబడింది, దీనివల్ల భూకంపాల సమయంలో వచ్చే ప్రకంపనలను సమర్థవంతంగా తట్టుకోగలిగింది.

IV. శిల్పకళ మరియు సాంస్కృతిక నిధి

బృహదీశ్వరాలయం కేవలం దాని పరిమాణానికి మాత్రమే కాదు, దాని అద్భుతమైన శిల్పకళా సౌందర్యానికి కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది.

Thanjavur Brihadeeswarar Temple - Statues

1. కుడ్య చిత్రాలు (Frescoes)

ఆలయ గర్భగుడి చుట్టూ ఉన్న కారిడార్లలో చోళుల కాలం నాటి అద్భుతమైన కుడ్య చిత్రాలు (ఫ్రెస్కో పెయింటింగ్స్) ఉన్నాయి. వీటిలో శివుడి జీవిత కథలు, త్రిపురాంతక రూపం, అలాగే రాజరాజ చోళుడు మరియు అతని గురువు కరవూరు దేవార్ చిత్రాలు స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి. ఈ చిత్రాలు దక్షిణ భారతదేశంలో లభ్యమైన అతి కొద్ది చోళుల కాలం నాటి పెయింటింగ్‌లలో ముఖ్యమైనవి.

2. శాసనాలు (Inscriptions)

ఆలయం గోడలపై మరియు ప్రాకారాలపై దాదాపు 107 సుదీర్ఘమైన శాసనాలు చెక్కబడి ఉన్నాయి. ఈ శాసనాలు చరిత్రకారులకు ఒక అపురూపమైన నిధి. అవి:

ఆలయ చరిత్ర: ఆలయ నిర్మాణ వివరాలు, విరాళాలు మరియు ప్రతిష్టాపన తేదీలు.

రాజరాజ చోళుడి వంశం మరియు విజయాలు: అతని సైనిక విజయాలు మరియు సామ్రాజ్య విస్తరణ వివరాలు.

సామాజిక మరియు ఆర్థిక స్థితి: ఆలయ నిర్వహణ కోసం నియమించబడిన వేలాది మంది ఉద్యోగుల (పూజారులు, నర్తకులు, సంగీతకారులు, వంటవారు) పేర్లు, వారికి ఇచ్చిన భూములు మరియు జీతాల వివరాలు. ఈ ఆలయం దాదాపు 1000 మంది నర్తకీమణులకు (దేవదాసీలు) మరియు 400 మంది సంగీతకారులకు ఆశ్రయం ఇచ్చింది.

3. భరతనాట్యం భంగిమలు

విమానం యొక్క మొదటి అంతస్తు మరియు రెండవ అంతస్తుల మధ్య ఉన్న గ్యాలరీలో 81 రకాల భరతనాట్యం భంగిమలు (కరణాలు) శిల్పాలుగా చెక్కబడి ఉన్నాయి. భరతముని నాట్యశాస్త్రంలో పేర్కొన్న 108 కరణాలలో, చోళ శిల్పులు ఇక్కడ 81 కరణాలను అత్యద్భుతంగా రాతిలో మలిచారు. ఈ శిల్పాలు చోళుల కాలంలో నాట్యం మరియు కళలకు ఇచ్చిన ప్రాధాన్యతను సూచిస్తాయి.

V. వారసత్వం మరియు ప్రాధాన్యత

బృహదీశ్వరాలయం కేవలం భక్తులను మాత్రమే కాకుండా, చరిత్రకారులను, వాస్తుశిల్పులను మరియు ఇంజనీర్లను కూడా నిరంతరం ఆకర్షిస్తుంది.

ఈ ఆలయం, ద్రావిడ వాస్తుశిల్పానికి ఒక విశిష్ట ఉదాహరణగా, దాని నిర్మాణ పరిమాణానికి, శిల్పకళా నైపుణ్యానికి గుర్తింపుగా, "గొప్ప జీవన చోళ దేవాలయాలలో" (Great Living Chola Temples) ఒకటిగా యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రకటించబడింది.

వేయి సంవత్సరాలు గడిచినా, ఈ ఆలయం నేటికీ సజీవంగా (Living Temple) ఉంది. ప్రతిరోజూ ఇక్కడ పూజలు, ఉత్సవాలు మరియు ధార్మిక కార్యక్రమాలు జరుగుతూనే ఉంటాయి. శివుడికి నిత్యం జరిగే అభిషేకాలు మరియు ప్రత్యేక ఉత్సవాలు, చోళుల నాటి వైభవాన్ని కొంతవరకు ప్రతిబింబిస్తాయి.

బృహదీశ్వరాలయం నిర్మాణం, ఆధునిక యంత్రాలు లేని కాలంలో, మానవ శక్తి మరియు అపారమైన మేధస్సుతో సాధించిన అద్భుతానికి నిదర్శనం. ఇది కేవలం భారతదేశానికే కాదు, యావత్ ప్రపంచానికే సాంకేతిక చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన పాఠాన్ని అందిస్తుంది. ఇది ఇంజనీరింగ్, ఆర్కిటెక్చర్, కళ మరియు మతం యొక్క పరిపూర్ణ సమ్మేళనం.

బృహదీశ్వరాలయం – తంజావూరు నగరానికి హృదయం, చోళుల రాజ్యానికి ఆత్మ. ఈ మహోన్నత కట్టడం, కాల పరీక్షకు నిలబడి, మన పూర్వీకుల అసాధారణ ప్రతిభకు మౌన సాక్ష్యంగా నిలుస్తోంది. దాని ఎత్తైన విమానం, నిగూఢ రహస్యాలు మరియు అద్భుతమైన శిల్పకళ ద్వారా, ఇది భారతీయ సాంస్కృతిక వారసత్వానికి తిరుగులేని చిహ్నంగా వెలుగొందుతూ, తరతరాలకు స్ఫూర్తినిస్తూనే ఉంటుంది. బృహదీశ్వరాలయం యొక్క గొప్పతనం కేవలం దాని పరిమాణంలో లేదు, అది వేయి సంవత్సరాలుగా నిలిపి ఉంచిన సమయానికి అతీతమైన మానవ సంకల్పంలో ఉంది.